images/articles/1138/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៥ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ១១,៤៦០ ដង)
រឿងឧបាសកតិស្សៈ
(ចាក អ. សំ.)
(អ្នកមានសីល ស៊ូលះបង់ជីវិតខ្លួន ដើម្បីប្តូរយកជីវិតសត្វទុក)
ព្រះមហាក្សត្រតិស្សមហារាជ ជាស្តេចមានធម៌ សោយរាជសម្បត្តិនៅក្រុងលង្កាទ្វីប ទ្រង់មានព្រះរាជហរទ័យ ចង់សោយសាច់ទទាអាំងជាពន់ពេក តែទ្រង់ឈ្វេងយល់ថា បើអញនិយាយប្រាប់គេថា ចង់ស៊ីសាច់ទទាអាំង មុខជាអាណាប្រជានុរាស្រ្តនឹងធ្វើសាច់ទទាទាំងឡាយ
images/articles/1164/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៥ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ៣៦,៤០០ ដង)
រឿងអាយុវឌ្ឍនកុមារ
(ចាក អ. ធ.)
(ព្រះបរិត្តអាចការពារអាយុជីវិតឲ្យរួចចាកភយន្តរាយបាន)
មានសេចក្តីដំណាលថា នៅក្នុងទិឃលម្តិកះមានព្រាហ្មណ៍ពីរនាក់បានមូលមតិគ្នាពីរឿងចេញចាកកាម ក៏ចេញទៅបួសជាតាបស ប្រព្រឹត្តតបធម៌អស់៤៨ឆ្នាំ ។ តាបសម្នាក់មានគំនិតថា បើអាត្មាអញនៅបួសតទៅទៀតនឹងសាបសូន្យចាកប្រពៃណីមិនខាន ដូច្នេះគួរអញសិកទៅបន្តពូជទៅអនាគត ទៀត
images/articles/1186/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៥ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ១០,៦៦៩ ដង)
រឿងព្រហ្មទត្តរាជកុមារ
(ចាក តិ. តិ.)
(គួរត្រេកអរចំពោះទណ្ឌកម្ម ដែលអ្នកមានគុណដាក់ឲ្យ)
កាលព្រះសម្តុទ្ធបរមគ្រូ គង់នៅព្រះជេតពនសុគន្ធកុដីស្រីមហាវិហារ. កាលថ្ងៃមួយ ព្រះអង្គទ្រង់សំដែងធម៌ប្រារព្ធនឹងភិក្ខុមួយអង្គ ជាអ្នកខឹងច្រើនឈ្នោះទុព្វចភិក្ខុ ដែលភិក្ខុជាថេរៈស្តីប្រដៅមិនបាន ទ្រង់លើកយកតិលមុដ្ឋិជាតកមកសំដែងប្រាប់ភិក្ខុនោះថាៈ អតីត កាលកន្លងទៅហើយមាន
images/articles/1200/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៥ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ២៤,៧៣៣ ដង)
រឿងព្រះបាទបទុមរាជ
(ចាក ចូ. ធា.)
(ស្រ្តីក្បត់បើទុកជាស្វាមីបង្ហូរឈាមខ្លួន ឲ្យផឹកក៏នៅតែក្បត់)
កាលកន្លងទៅហើយ ព្រះរាជាក្រុងពារាណសី មានរាជបុត្រា ៧ ព្រះអង្គ ។
ព្រះពោធិសត្វទ្រង់សោយព្រះជាតិជាព្រះរាជបុត្រច្បងព្រះនាមបទុមរាជកុមារ ។ ព្រះចៅក្រុងពារាណសីជាព្រះរាជបិតា ទ្រង់ព្រះចិន្តាថា ព្រះរាជកុមារទាំងនោះមុខជានាំគ្នាសម្លាប់អញ ដណ្តើមយករាជសម្បត្តិតែសព្វខ្លួនពុំខាន
images/articles/1201/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៥ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ១៥,៥៦២ ដង)
រឿងភិក្ខុជាញាតិ និងប្រេត
(ចាក បេ. ខុ.)
(ទោសបាណាតិបាត និងទោសនៃសេចក្តីកំណាញ់)
កាលកន្លងទៅហើយ ក្នុងក្រុងពារាណសី មានព្រះរាជាមួយព្រះអង្គ ព្រះនាមកិក្តវាស សោយរាជ្យក្នុងនគរនោះ មានព្រះរាជបុត្រមួយព្រះនាមបទុដ្ឋកុមារ ។ ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះបានមើលងាយព្រះបច្ចេកពុទ្ធថ្វាយបង្គំខ្លួន ក៏លោតចុះពីខ្នងដំរីទៅកញ្ឆក់យកបាត្រពីព្រះបច្ចេកពុទ្ធ ដែលកំពុងនិមន្តបិណ្ឌបាតបោកបំបែកជាន់កំទេចចោល ធ្វើឲ្យលោកអត់ចង្ហាន់ ។
ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ ក៏និមន្តទៅកាន់ញកភ្នំនន្ទមូលវិញ ។ រឿងនេះសង្ខេបតែប៉ុណ្ណេះ ដល់ព្រះរាជកុមារនោះទីវង្គតទៅ ទៅកើតក្នុងអវចីមាហានរកអស់ ៨៤០០០ឆ្នាំ ដល់អស់ផលកម្ម មកកើតនាត្រកូលអ្នកនេសាទម្នាក់ នៅក្នុងអាណាខេត្តក្រុងសាវត្ថី ឈ្មោះហិរិកកុមារ ជាបុគ្គលរលឹកជាតិបាន ។
កុមារនេះតាំងពីធំដឹងក្តីទ្បើងកាលណារលឹកឃើញសេចក្តីទុក្ខ ដែលខ្លួនទៅកើតក្នុងនរកប្រេត ក៏កើតសេចក្តីខ្លាចបាបជាទីបំផុត ។ ក្នុងគ្រួសារហិរិកុមារមានមុខរបរតែមួយគឺ របរនេសាទត្រី. រាល់តែថ្ងៃមាតាបិតានិងបងៗ នាំកុមារទៅដាក់លបដាក់លាយ ចងសន្ទូចបង់សំណាញ់ជាដើម ។
កុមារចេះតែហែកលបលាយ ចាប់ត្រីរស់ៗ បោះចោលទៅក្នុងទឹក ហើយចេះតែ និយាយថាបាបៗ ទោះបីមាតាបិតាបងៗ ជេស្តីវាយដូចម្តេចក៏នៅតែធ្វើដូច្នោះទៀត ។ បើទុកឲ្យនៅផ្ទះ លួចដុតលបលោយចោលអស់ ។
មាតាបិតាខឹងខ្លាំង ក៏បណ្តេញចុះពីផ្ទះដើរតាមផ្លូវទៅ បងប្រុសមានសេចក្តីអាណិត យំសោកអង្វរមាតាបិតាឲ្យហៅមកវិញតែមាតាបិតាមិនព្រម ។ លុះកុមារដើរឆ្ងាយផុតពីភូមិទៅបានជួបនឹងព្រះអានន្ទកំពុងនិមន្តបិណ្ឌបាត ក៏ចេះតែដើរតាមដរាបដល់វត្ត ។
លោកសួរដឹងថា មាតាបិតាលះបង់ចោលហើយ ក៏បំបួសជាសាមណេរ តាមសេចក្តីសុំរបស់កុមារនោះ ។ ដល់បួសហើយទៅបិណ្ឌបាតមិនបានសោះដោយផលបាបកាលកើតជាទុដ្ឋកុមារ វាយបំបែកបាត្រព្រះបច្ចេកពុទ្ធនោះឯង ។
ថ្ងៃមួយព្រះអានន្ទនាំទៅថ្វាយបង្គំព្រះសម្តុទ្ធ ព្រះអង្គទ្រង់ជ្រាបកម្មពៀរមួយឲ្យ ដោយប្រាប់ឲ្យដងទឹកប្រគេនភិក្ខុសង្ឃឆាន់ស្រង់រាល់ៗថ្ងៃ ពួកភិក្ខុមានសេចក្តីអាណិត ក៏ឲ្យបាយចំណីតាំងពីពេលនោះមក. ដល់អាយុបាន ២០ ឆ្នាំ ព្រះអានន្ទឲ្យឧបសម្បទាជាភិក្ខុ មិនយូរប៉ុន្មានក៏បានសម្រេចអរហត្តផល ជាព្រះអរហន្តមួយក្នុងលោក ។
កាលជាខាងក្រោយ លោកបាននាំភក្ខុ ១២ រូបទៅធ្វើសមណធម៌លើកំពូលភ្នំសានុវាសី ។ ឯមាតាបិតាបងប្អូនគ្រួសារលោក ដល់អស់អាយុទៅកើតជាប្រេត អត់ឃ្លាននៅចន្លោះភ្នំនោះ មានមាត់តូចប៉ុនក្តិតម្ជុល កើតដំបៅស្អុយរលួយពេញខ្លួន មានសេចក្តីស្រេកឃ្លានខ្លាំង ផឹកទឹកស៊ីបាយមិនកើត ដោយអំណាចទោសបាណាតិបាត និងសេចក្តីកំណាញ់មិនដែលធ្វើបុណ្យទាន ។
ពួកប្រេតទាំងនោះដឹងថាហិរិភក្ខុនៅលើកំពូលភ្នំសានុវាសី នោះត្រូវជាកូន ជាប្អូនជាបងរបស់ខ្លួនពីជាតិមុន ដល់វេលានិមន្តចុះទៅបិណ្ឌបាត ក៏ទៅឈរបង្ហាញខ្លួនដល់លោក ប៉ុន្តែផលកម្មដែលបណ្តេញលោកមិនឲ្យនៅជាមួយ កាលលោកនៅជាកុមារនោះ បណ្តាលបិទបាំងមិនឲ្យលោកឃើញ ឬគិតនឹកដល់ទ្បើយ ។
ថ្ងៃមួយប្រេតជាបងប្រុស ដែលយំសោកសុំអង្វរមាតាបិតាដែលមាតាបិតាបណ្តេញលោក ត្រូវបានជួបនឹងលោក ហើយយំសោករៀបរាប់ប្រាប់ថា មាតាបិតាគ្រួសារទាំងអស់ ស្លាប់ទៅកើតជាប្រេតអត់ឃ្លានវេទនាណាស់ មានមាត់តូចប៉ុនក្តិតម្ជុល ។
លោកឮដូច្នេះហើយមានសេចក្តិសង្វេគ អាណិតអាសូពន់ពេក ទើបលោកធ្វើទានចំពោះសង្ឃ ឧទ្ទិសផលឲ្យដល់ប្រេតទាំងនោះ ផលនោះ ក៏បានតែប្រេតជាបងប្រុសមួយប៉ុណ្ណោះ ដល់ពេលខាងក្រោយមក ទើបបានដល់ប្រេតទាំងនោះ ក៏បានក្លាយខ្លួនជារុក្ខទេវតាក្នុងពេលនោះហោង ដោយអំណាចទានដែលហិរិកភិក្ខុជាព្រះអរហន្តលោកឧទ្ទិសឲ្យ ។
ហិរិភិក្ខុ និងភិក្ខុទាំង ១២ អង្គនាំគ្នាទៅក្រាបទូលព្រះមានព្រះភាគ អំពីរឿងប្រេតនោះ. ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ប្រជុំបរិស័ទ ហើយសំដែងធម៌ទេសនា ប្រារព្ធរឿងប្រេតនោះ ដល់ទីបំផុតទ្រង់ប្រកាសអរិយសច្ចធម៌ ៤ ប្រការមនុស្ស និងទេវតាទាំងទ្បាយ ដែលបានស្តាប់ ក៏បានសម្រេចមគ្គផលតាមនិស្ស័យរៀងខ្លួន ។
អត្តបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ ប្រជុំជាតក
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1202/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៥ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ៤១,៣១៩ ដង)
រឿងជាងកែវមណី និងកណ្តុរ
(ចាក អ. ព.)
(ទោសនៃការជាប់ចិត្តចំពោះទ្រព្យសម្បត្តិ)
កាលកន្លងទៅហើយ មានសេដ្ឋីម្នាក់ មានទ្រព្យសម្បត្តិស្តុកស្តម្ភ នៅក្នុងស្រុកមួយក្នុងក្រុងពារាណសី ដែនកាសី ។ គាត់កប់ប្រាក់ ៤០ កោដិក្នុងផែនដី ។ ភរិយាសេដ្ឋីធ្វើមរណកាលទៅកើតជាកណ្តុរនៅថែររក្សាប្រាក់នោះ ។ ត្រកូលទាំងអស់ ក៏វិនាសទៅតាមលំដាប់ ។
ស្រុកនោះកាលម្ចាស់លះបង់ចោលហើយ រកតែចំណាំផងមិនបាន ។ កាលនោះ មានជាងកែវមណីម្នាក់ គាស់ដុំថ្មរើរកកែវមណីហើយគាស់ថ្មក្នុងស្រុកចាស់នោះយកដំ ។ មេកណ្តុរត្រាច់ចុះទ្បើងទៅរកចំណី បានប្រទះនឹងជាងនោះ មានសេចក្តីស្រទ្បាញ់កើតទ្បើងដោយគំនិតថា ទ្រព្យរបស់អញច្រើន គង់តែវិនាសដោយមិនសមហេតុផល អាត្មាអញចូលដៃជាមួយជាងនេះ នឹងចាយវាយទ្រព្យបានស្រួល ហើយពាំមួយកហាបណៈទៅកាន់សំណាក់ជាងនោះ ។
ជាងឃើញក៏និយាយលួងលោមថា ម្នាលនាងព្រោះហេតុអ្វីបានជានាងពាំកហាបណៈមកក្នុងទីនេះ ? ម្នាលអ្នក ចូរអ្នកយកកហាបណៈនេះទៅចាយវាយ ហើយនាំយកសាច់មកឲ្យខ្ញុំផង ។ ជាងយកកហាបណៈនោះទៅផ្ទះ ហើយទិញសាច់យកមកឲ្យមេកណ្តុរនោះ ៗ ទទួលសាច់យកទៅស៊ីឯលំនៅខ្លួន ។
មេកណ្តុរតែងឲ្យទ្រព្យរាល់ៗ ថ្ងៃដល់ជាងនោះហើយទទូលយក សាច់មកបរិភោគ ។ ថ្ងៃក្រោយបានប្រគល់ទ្រព្យទាំងអស់ឲ្យជាងកែវមណី ៗក៏ទិញសាច់យកមកឲ្យកណ្តុរជារាល់ថ្ងៃដែរ ។
(មហា សំ .សុខ និស្សិតសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់)
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ ប្រជុំជាតក
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1215/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៤ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ១៣,០០៦ ដង)
រឿងស្វាពោធិសត្វ
(ចាក វា. ឯ.)
(អ្នកមានសតិស្មារតីវាងវៃ តែងឈ្នះសត្រូវទាំងពួង)
ក្នុងកាលកន្លងទៅហើយ ព្រះបាទព្រហ្មទត្តសោយរាជ្យសម្បត្តិក្នុងនគរពារាណសី កាលនោះព្រះពោធិសត្វទ្រង់សោយព្រះជាតិ ជាស្វាមានរូបធំស្រមូវ មានកម្លាំងខ្លាំងដូចដំរីស្តរ បានដើរទៅមាត់ស្ទឹងឃើញកោះមួយ ដែលបរិបូណ៍ដោយរុក្ខជាតិមានផ្លែ ក៏លោតអំពីមាត់ស្ទឹង ទៅជាន់ដុំថ្មមួយកណ្តាលស្ទឹង
images/articles/1217/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៤ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ៤៣,៧១១ ដង)
រឿងប្រើស និងព្រានព្រៃ
(ចាក ក. ទុ.)
(អ្នកមានសមគ្គីរួបរួមគ្នា តែងរួចចាកភយន្តរាយ)
កាលកន្លងទៅហើយមានសត្វប្រើស ១ អណ្តើក ១ រងាវកក ១ ជាសម្លាញ់នឹងគ្នា នៅអាស្រ័យក្នុងព្រៃហេមពាន្ត. អណ្តើកនៅក្នុងស្រះ រងារកកនៅលើចុងឈើក្បែរស្រះនោះដែរ ។ សម័យមួយមានព្រានម្នាក់ ដើរស្វែងរកបាញ់សត្វក្នុងព្រៃ បានប្រទះឃើញស្នាមជើងប្រើសចុះផឹកទឹកស្រះនោះថ្មីៗ ក៏យកអន្ទាក់ព្រ័ត្រ
images/articles/1220/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៤ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ៣៩,៣៣៧ ដង)
រឿងខន្តិវាទិតាបស
(ចាក ខ. ច.)
(កុំធ្វើបាបមនុស្សមានខន្តី ប្រយ័ត្នផែនដីស្រូប)
កាលកន្លងទៅហើយ ព្រះពោធិសត្វរបស់យើងសោយព្រះជាតិជាព្រាហ្មណ៍ នាមកុណ្ឌះ នៅក្នុងក្រុងពារាណសី មានការនឿយណាយនឹងកិច្ចមានរវល់ក្រៃពេកក៏ចេញទៅបួសជាតាបស នៅអាស្រ័យក្នុងហេមវត្ត ហើយក៏មានបំណងចង់ឆាន់វត្ថុប្រៃ និងជូរ ក៏ត្រឡប់មកកាន់ក្រុងពារាណសីសវិញ គង់នៅក្នុងឧទ្យានរបស់សេនាបតីម្នាក់ជាអ្នកទំនុកបំរុង ។ ថ្ងៃមួយព្រះរាជា ស្រវឹងស្រាជោគជាំ មានស្រីរបាំចោមរោមជាបរិវារ យាងទៅកាន់ឧទ្យាន ផ្ទំកើយព្រះសិរលើភ្លៅស្រ្តីពេញព្រះទ័យមួយរូបលង់លក់ស្កប់ទៅ ។
គ្រានោះស្ត្រីទាំងឡាយដទៃ ឃើញព្រះរាជាផ្ទំលក់ហើយ ក៏បបួលគ្នាទៅកាន់ឧទ្យាន ឃើញព្រះពោធិសត្វគង់ទៀបគល់សាលព្រឹក្ស ដែលមានផ្ការីកស្គុះស្គាយត្រសាយសុំសាខាសំយុងមែកចុះមកក្រោម ហើយថ្វាយបង្គុំអង្គុយស្តាប់ធម៌ដោយសេចក្តីគោរព ។ ព្រះរាជាកើនឡើងមិនឃើញស្រីទាំងនោះទ្រង់ខ្ញាល់ជាខ្លាំង ហើយចាប់ព្រះខ័នយាងទៅកាន់សំណាក់តាបស ពេលនោះស្រីម្នាក់ដែលមានសេចក្តីស្និទិ្ធស្នាលនឹងព្រះរាជាជាងគេ ស្ទុះទៅចាប់ព្រះខ័នពីព្រះហស្ថព្រះអង្គ ព្រះរាជាសួរព្រះពោធិសត្វអាការគួរខ្លាចថានែសមណ៍កំណោ អ្នកចូលចិត្តនិយាយថាម៉េច បពិត្រមហារាជ អាត្មាភាពចូលចិត្តនិយាយថា ខន្តី ។ យ៉ាងម៉េចហៅថាខន្តី ការមិនបៀតបៀនសត្វទាំងឡាយ ដែលជេរប្រហារផ្តាសារចំពោះខ្លួន ។
ព្រះរាជាគិតថា អញបានឃើញខន្តីរបស់តាបសនោះឥឡូវហើយ ហើយត្រាស់ហៅបុរសអ្នកសម្លាប់ចោរមកបង្គាប់ថា ចូលអ្នកទាញតាបសចង្រៃនេះផ្តួលលើផែនដី ហើយយករំពាត់មានបន្លាមកវាយពីរពាន់រំពាត់ គឺខាងមុខ ប្រាំរយរំពាត់ ខាងក្រោយ ប្រាំរយរំពាត់ខាងឆ្វេងប្រាំរយរំពាត់ ខាងស្តាំប្រាំរយរំពាត់ដូចគ្នា ។
បុរសនោះធ្វើយកចិត្តទុកដាក់តាមព្រះរាជបញ្ជា ។ ព្រះរាជាត្រាស់សួរម្តងទៀតថា អ្នកចូលចិត្តនិយាយថាម៉េច? បពិត្រមហារាជ អាត្មាភាពចូលចិត្តនិយាយថា ខន្តី ៗ តែព្រះអង្គបែរជាសំគាល់ថា ខន្តីនៅចន្លោះស្បែកអាត្មាភាពទៅវិញ ? មិនមែននៅចន្លោះស្បែកទេព្រះអង្គ ខន្តីនេះ នៅក្នុងចន្លោះបេះដូងដ៏ជ្រៅរបស់អាត្មាភាព ។ នែអ្នក ចូរកាត់ដៃជើងតាបសនេះឲ្យឆាប់ ។ រាជបុរសក៏កាត់តាមព្រះរាជបញ្ជា ។ ព្រះរាជាត្រាស់សួរជាគំរប់ ៣ ដងថាអ្នកចូលចិត្ត និយាយថាម៉េច ? បពិត្រមហារាជ អាត្មាចូលចិត្តនិយាយថាខន្តី តែព្រះអង្គបែរជាសំគាល់ថាខន្តីនៅនឹងដៃជើងអាត្មាទៅវិញ ខន្តីក្នុងដៃនិងជើងគ្មានទេ ។
នែអ្នកចូរកាត់ច្រមុះ និងត្រចៀកតាបសនេះឲ្យឆាប់ ។ បុរសនោះក៏ធ្វើតាមព្រះរាជបញ្ជាដូចលើមុន ។ព្រះរាជាត្រាស់សួរតែពាក្យដដែល ៗ តាបសក៏ឆ្លើយតែពាក្យដដែលៗ ដូចគ្នាដរាបតែព្រះរាជាខ្ញាល់ជាខ្លាំង លើកជើងទាត់កណ្តាលដើមទ្រូងព្រះពោធិសត្វ មួយជើងភឹងយ៉ាងធ្ងន់ ទើបថយចេញទៅ ក៏ត្រូវផែនដីស្រូបក្បែរឧទ្យាន ឲ្យទៅកើតក្នុងអវិចីមហានរក មានអណ្តាតភ្លើងក្រហមច្រាលឆ្អៅ ឆេះរោលរាលស្រោបពេញខ្លួន ។
គ្រាន់តែស្តេចអសប្បុរសចេញទៅភ្លាមសេនាបតីចូលទៅជូតឈាមព្រះពោធិសត្វ ហើយឲ្យលោកគង់ចុះនិយាយយ៉ាងនេះថា ប្រសិនបើលោកម្ចាស់ដ៏ចំរើនខ្ញាល់ គួរខ្ញាល់ចំពោះតែព្រះរាជា ដែលធ្វើកំហុសដល់លោកម្ចាស់ សូមកុំខ្ញាល់នឹងជនដទៃ ។ តាបសស្តាប់ពាក្យនោះហើយពោលគាថាថាៈ
យោ មេ ហត្ថេ ច បាទេ ច កណ្ណនាសញ្ច ឆេទយិ
ចិរំ ជីវតុ សោ រាជា នហិ កុជ្យន្តិ មាទិសា ។
ព្រះរាជាអង្គណា ត្រាស់បង្គាប់ឲ្យកាត់ដៃ ជើងត្រចៀក និងច្រមុះអាត្មា សូមឲ្យព្រះរាជាអង្គនោះមានព្រះជន្មវែងបណ្ឌិតទាំងឡាយ អម្បាលយ៉ាងអាត្មាមិនខឹងផ្តេសផ្តាសទេ ។
តាបសពោលយ៉ាងនេះហើយ ក៏ធ្វើមរណកាលក្នុងឧទ្យាននាថ្ងៃនោះឯង ។ ព្រោះហេតុនោះព្រះភគវាត្រាស់ថា៖
អហុ អតីតមទ្ធានេ សមណោ ខន្តីទីបនោ
តំ ខន្តិយាយេវ ឋិតំ កាសីរាជា អឆេទយិ ។
ក្នុងកាលដ៏យូរលង់ហើយ សមណៈអ្នកពោលសរសើរខន្តីត្រូវស្តេចកាសីប្រើគេឲ្យសម្លាប់ខ្លួន ដែលឋិតនៅក្នុងខន្តី ។
ស្តេចកលាបុក្នុងកាលនោះ គឺភិក្ខុទេវទត្តក្នុងកាលឥឡូវនេះ ឯខន្តីវាទីតាបស គឺព្រះអរហន្តសម្មាសមត្តុទ្ធបរមគ្រូយើងនេះ ។(មហា សំ សុខ និស្សិតសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់)
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ ប្រជុំជាតក
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/1225/Untitled-1-Recovered.jpg
ផ្សាយ : ២៤ កក្តដា ឆ្នាំ២០១៩ (អាន: ១៤,៤២០ ដង)
រឿងស្តេចលិច្ឆវី និងភូមិទេវតា
(ចាក បេ. ខុ.)
(អានិសង្សធ្វើផ្លូវថ្នល់ ដោយសេចក្តីជ្រះថ្លា)
សម័យពុទ្ធកាល មានស្តេចលិច្ឆវីមួយព្រះអង្គព្រះនាម អម្ភសក្ខវ នៅនគរវេសាលី ជាស្តេចមិច្ឆាទិដ្ឋិ យល់ថាលោកខាងមុខមិនមាន មនុស្សសត្វទាំងអស់តែស្លាប់ទៅសូន្យគ្មានកើតទៀត ។ ព្រះរាជាអង្គនេះ តែងបៀតបៀនពួកពុទ្ធបរិស័ទ មានភិក្ខុសាមណេរជាដើម រាល់ពេលវេលាដែលបានជួបប្រទះ ។
ក្នុងក្រុងវេសាលី មានឈ្មួញលក់ដូរនៅច្រើន. កាលនោះមានឈ្មួញលក់រាន ១ រូបជាបណ្ឌិតអ្នកប្រាជ្ញ បរិបូណ៏ដោយសីល និងទាន មានចិត្តសប្បុរសបានឃើញទឹកភក់ដក់នៅកណ្តាលផ្លូវ ជាហេតុឲ្យលំបាកដល់មហាជនទៅមក ក៏យកឆ្អឹងគោទៅដាក់រៀបលើភក់ ហើយយកដីចាក់ ធ្វើផ្លូវនោះឲ្យស្អាតល្អទ្បើង ។ ពេលថ្ងៃក្តៅទៅងូតទឹកជាមួយសម្លាញ់ម្នាក់ ប្រទ្បែងគ្នាយកសំពត់សម្លាញ់នោះលាក់លេងជាល្បែងឲ្យសម្លាញ់នោះអាក្រាតនៅខ្លួនទទែ ។
ដល់ត្រទ្បប់មករានផ្សារវិញ ជួនជាពេលនោះក្មួយប្រុសរបស់គាត់ទៅលួចទ្រព្យគេមកទុកនៅរាននោះ ។ ពួករាជបុរសចាប់យកទាំងពីរទៅថ្វាយស្តេចលិច្ឆវី ព្រះរាជាឲ្យយកឈ្មួញនោះទៅសម្លាប់ចោល ឯក្មួយឲ្យដោតទុកលើឈើអណ្តាតក្បែរកំពែងវាំង ។
ឈ្មួញនោះស្លាប់ទៅកើតជាភូមិទេវតាអក្រាតកាយទទេ មានសេះមួយជាយានជំនិះ សេះនោះឈ្មោះមនោជព មានឬទិ្ធពូកែអស្ចារ្យ កើតទ្បើងដោយអំណាចបុណ្យដែលបានធ្វើផ្លូវភក់ឲ្យស្អាតពីជាតិមុននោះឯង ដែលអាក្រាតខ្លូនទទេនោះ ដោយទាសដែលយកសំពត់លាក់ ធ្វើឲ្យសម្លាញ់អាក្រាតកាយកាលពីជាតិមុនដែរ ។
មានសេចក្តីប្លែកថា ភូមិទេវតានោះ តែងតែជិះសេះទៅប្រាប់ក្មួយដែលជាប់ឈើអណ្តោតថា កាលដែលគេធ្វើទោសនោះ គួរជាទីពេញចិត្តណាស់ ព្រោះជាទោសតូចស្រាល តែដល់ស្លាប់ទៅ ធ្លាក់ទៅនរកទទួលទោសធំជាងនេះឆ្ងាយណាស់ ដូច្នោះចូរអ្នកខំអត់កុំថ្ងូរ ។ ភូមិទេវតា ចេះតែជិះសេះមកប្រាប់ក្មួយដូច្នះរាល់ពេលពុំដែលខាន ។
សង្ខេបសេចក្តីនេះសិន នឹងនិយាយអំពីសេ្តចលិច្ឆវីព្រះនាមអម្តសក្ខរនោះស្តេចចេញទៅទតទីក្រុង បានឃើញស្ត្រីមានរូបល្អម្នាក់ ជាប្រពន្ធរបស់កសដបុរសដែលកំពុងអើតមើលព្រះអង្គ គឺជូនជាព្រះរាជាទតព្រះនេត្រទៅចំ នាងក៏លិបចូលក្បាលទៅក្នុងផ្ទះ ហាក់ដូចព្រះចន្ទចូលទៅក្នុងដុំពពក ។ ព្រះរាជាកើតសេចក្តីស្នេហាចំពោះរូបស្ត្រីនោះ លុះត្រទ្បប់មកព្រះរាជដំណាក់វិញ ប្រើរាជបុរសឲ្យទៅសួរ តើនាងនៅក្រមុំ ឬមានប្តីហើយ ។
រាជបុរសសួរដឹងថា ជាភរិយារបស់កសកបុរស ក៏ចូលទៅក្រាបទូលព្រះរាជាតាមដំណើរ ។ ព្រះរាជាកើតព្យាបាទវិតក្ត រិះរកឧបាយនឹងសម្លាប់បុរសនោះយកប្រពន្ធ ក៏បានឃើញឧបាយមួយ ទើបប្រើរាជបំរើឲ្យទៅហៅបុរសនោះមកបង្គាប់ ឲ្យទៅបេះផ្កាឈូក និងយកដីក្រហមពីស្រះបោក្ខរណីចម្ងាយ ៣ យោជន៍ពីក្រុងវេសាលី ហើយឲ្យយកបានមកទាន់ក្នុងពេលថ្ងៃ បើមកមិនទាន់ទេ ដល់យប់ទើបមកដល់ ត្រូវសម្លាប់ចោល ។
បុរសនោះទទួលព្រះរាជបញ្ចាហើយ ម្នីម្នារត់សំដៅទៅស្រះបោក្ខរណីនោះ ។ ឯស្តេចលិច្ឆវី លុះបុរសចេញផុតទៅ បានប្រាប់ដល់អ្នកចាំទ្វារថា បើឃើញបុរសនោះ យកផ្កាឈូក និងដីក្រហមមក ត្រូវបិទទ្វារកុំឲ្យចូល ដល់យប់ចាំបើកឲ្យចូល ។
កសកបុរសខំរត់ទៅដល់ស្រះបោក្ខរណី ឃើញពួកបិសាចអារ័ក្សទឹកនិម្មិតខ្លួនគួរខ្លាចនៅជុំវិញស្រះនៅ ក៏បួងសួងប្រកាសសេចក្តីទក្ខរបស់ខ្លូន ពួកបិសាចឮ ហើយមានចិត្តអាណិត ឲ្យបេះផ្កាឈូកដីត្រទ្បប់មកវិញ មកដល់មាត់ទ្វារវាំងថ្ងៃរសៀល ស្រាប់តែឃើញទ្វារបិទ ខំស្រែកហៅក៏គ្មានអ្នកណាបើកឲ្យ ។ កសកបុរសក្រទ្បេកមើលទៅខាងត្បូងវាំង ឃើញបុរសកំពុងស្រែកថ្ងូរនៅលើឈើអណ្តោត ក៏និយាយប្រាប់ឲ្យបុរសនោះធ្វើជាសាក្សីជាយដឹងឮថាខ្លួនយកផ្កាឈូក និងដីក្រហមមកដល់ទាន់ពេលវេលា ។
បុរសជាប់ឈើអណ្តោតនិយាយប្រាប់ថា ខ្ញុំអ្នកយកធ្វើជាសាក្សីមិនបានទេ ព្រោះខ្ញុំជាអ្នកមានទោស សូមអ្នកយកភូមិទេវតាធ្វើជាសាក្សីវិញបន្តិចមកដល់ហើយ ។ដល់ពេលព្រលប់ភូមិទេវតាមកដល់ បុរសនោះដំណាលប្រាប់តាមដំណើររឿង ភូមិទេវតាព្រមទទួលធ្វើសាក្សីហើយជិះសេះត្រទ្បប់ទៅវិញ ។
ព្រះរាជា កាលបើព្រះអាទិត្យលិចបាត់ហើយ ក៏ឲ្យរាជបុរសធ្វើជារកមើល តើឃើញកសកបុរសមកពីរកផ្កាហើយឬនៅ ? រាជបុរសចេញទៅក្រៅកំពែងវាំងឃើញបុរសនោះ កំពុងអង្គុយកើតទុក្ខ ក៏នាំទៅថ្វាយព្រះរាជាដោយចោទប្រកាន់ថា មកហួសពេលកំណត់ ត្រូវព្រះរាជាយកទោសដល់ជីវិត ។ ព្រះរាជាគ្រាន់តែទតឃើញបុរសនោះ ក៏ដាក់ទោសឲ្យថា ត្រូវរាជបុរសយកទៅសម្លាប់់ ។
កសកបុរសទូលអង្វរតាមសេចក្តីពិតរបស់ខ្លូន ហើយអាងដល់សាក្សីរបស់ខ្លូនថា បើព្រះរាជាពុំជឿទេចាំសួរភូមិទេវតា ដែលតែងជិះសេះមកឲ្យឱវាទដល់បុរសជាប់ឈើអណ្តោតនោះចុះ ។ ព្រះរាជាទាល់ប្រាជញ ដោយចង់ឃើញភូមិទេវតា ក៏ឲ្យបុរសនោះនាំទៅជួប ដល់ពេលព្រលប់ភូមិទេវតាជិះសេះមក ព្រះរាជាទតឃើញហើយ ត្រាស់សួរថា អ្នកជាសាក្សីកសកបុរសនេះឬ ? បុរសនេះបាននាំយកផ្កា និងដីមកដល់មុនថ្ងៃលិចឬ ? ភូមិទេវតាទូលថា ជាសាក្សីមែន. បានឃើញបុរសនេះនាំយកដី និងផ្កាមកដល់មុនថ្ងៃលិចមែន ។ កសកបុរសក៏បានរួចខ្លួនទៅ ។
ដំណាលអំពីភូមិទេវតា មានប្រាថ្នាយូរហើយ ចង់ទូន្មានស្តេចលិច្ឆវី ឲ្យលះបង់មិច្ឆាទិដ្ឋិចេញ និងដោះក្មួយរបស់ខ្លួនឲ្យបានរួចពីឈើអណ្តោត ។ ជួនជាឱកាសនោះស្តេចលិច្ឆវី ចង់ដឹងបុព្វកម្មរបស់ភូមទេវតា ក៏ត្រាស់សួរថាអ្នកនៅទីណា ? យើងមិនដែលឃើញ ? ។ ភូមិទេវតាក្រាបទូលថា ពីដើមជាអ្នកលក់រានផ្សារ បានរក្សាសីលធ្វើទានសន្សំបុណ្យកុសលផ្សេងៗ ជាច្រើន ជាអ្នករៀរអំពើទុច្ចរិតមិនរំលោភខុសច្បាប់ មិនធ្វើតាមអំពើចិត្តពាលរបស់ខ្លូន ។ ថ្ងៃមួយ ត្រូវគេចោទទូលព្រះបង្គំថាលួចទ្រព្យគេ មហារាជបានឲ្យរាជបុរសសម្លាប់ទូលព្រះបង្គំហើយ យកក្មួយទូលព្រះបង្គំទៅដោតឈើអណ្តោតដោយបុណ្យដែលទូលបង្គំបានធ្វើនោះឯង នាំមកកើតជាទេវតា ឯសេះនេះកើតដោយបុណ្យដែលទូលព្រះបង្គំ បានយកឆ្អឹងគោទៅដាក់លប់ភក់ធ្វើផ្លូវឲ្យមនុស្សដើរបានស្រួល ។
ព្រះរាជាត្រាស់សួរទៀតថាចុះហេតុអ្វីបានជាអ្នកគ្មានសំពត់ស្លៀក ? ភូមិទេវតាទូលថានេះគឺទោសដែលទូលព្រះបង្គំ យកសំពត់សម្លាញ់លាក់លេងជាល្បែង ធ្វើឲ្យសម្លាញនោះអាក្រាតនៅខ្លួនទទេ សូមមហារាជជ្រាប មិនមែនដូចមហារាជធ្លាប់យល់ថាស្លាប់ទៅសូន្យ ធ្វើបុណ្យបាបមិនមានផលនោះទេ ។
ក្នុងពេលនោះ ព្រះរាជាហាក់ដូចជាភ្ញាក់ព្រះអង្គថាអញប្រហែលយល់ខុសទេដឹង ? ។ ភូមិទេវតាក៏ទូលបញ្ជាក់សេចក្តីទៀតថា បុណ្យក្តី បាបក្តីដែលបុគ្គលធ្វើហើយមិនសាបសូន្យទេតែងឲ្យផលជានិច្ច. ពេលនេះបើមហារាជទ្រង់មេត្តាដល់ទូលបង្គំដែលគ្មានសំពត់ស្លៀក សូមមហារាជយកសំពត់ទៅប្រគេនសង្ឃ ឧទ្ទិសផលចំពោះទូលបង្គំ ៗ នឹងបានស្លៀកដណ្តប់ មហារាជក៏នឹងបានទតឃើញផលទានជាក់ច្បាស់ចំពោះព្រះនេត្រ ។
ព្រះរាជាទ្រង់ព្រះតម្រាស់ថា ម្នាលទេវតា ឲ្យយើងយកសំពត់ទៅប្រគេនសង្ឃអង្គឯណា. ទេវតាទូលថា សូមមហារាជប្រគេនចំពោះព្រះកប្បិតត្ថេរ ជាព្រះអរហន្ត ដែលលោកតែងនិមន្តបិណ្ឌបាតក្នុងក្រុងវេសាលី ។ ព្រះរាជាយកសំពត់ព្រះរាជទ្រព្យ មានសាច់ម៉ត់ល្អទៅប្រគេនព្រះកប្បិតត្ថេរ ហើយឧទ្ទិសផលចំពោះទេវតា ក្នុងពេលនោះ ទេវតាបានស្លៀកដណ្តប់សំពត់ទិព្វ ហើយទៅកាន់សំណាក់ព្រះកប្បិតត្ថេរនោះភ្លាម ព្រះរាជាបានទតឃើញជាក់នឹងព្រះនេត្រ សេចក្តីយល់ខុសមិច្ឆាទិដ្ឋិ ក៏រលត់បានត់អស់ក្នុងពេលនោះឯង ហើយត្រាស់បង្គាប់ឲ្យរាជបុរស ដោះលែងបុរសដែលជាប់ឈើអណ្តោត ។
បុរសនោះបានរួចពីឈើអណ្តោតហើយ ខំមើលមុខដំបៅបានសះជា ក៏ចូលទៅបួសបានសម្រចជាព្រះអរហន្ត ។ ឯព្រះរាជា បានថ្វាយខ្លួនជាឧបាសករក្សាសីល ៥ សីលឧបោសថថ្ងៃមួយបានស្តាប់ធម្មទេសនារបស់ព្រះកប្បិតត្ថេរ ក៏បានសម្រេចដល់សោតាបត្តិផលហោង ។
អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ ប្រជុំជាតក
វាយអត្ថបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត
ដោយ៥០០០ឆ្នាំ
images/articles/581/image.jpeg
ផ្សាយ : ១៨ កញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦ (អាន: ១៩,៣៥៩ ដង)
កាលពីព្រេងនាយ ព្រះពោធិសត្វមួយអង្គបានចាប់ កំណើតជាសត្វក្រួចនៅក្នុងព្រៃមួយ នាក្រុងពារាណសី ហើយមានសត្វក្រួចជាច្រើនពាន់
images/articles/607/boate-1.jpg
ផ្សាយ : ០៤ សីហា ឆ្នាំ២០១២ (អាន: ២២,៣៥៥ ដង)
រឿង មហាជនក
(មហាជនកជាតកទី ២)
ព្រះពុទ្ធបរមសាស្ដ្រាចារ្យ កាលនៅគង់នៅវត្តជេតពន ទ្រង់ប្រារព្ធនូវមហាភិនិក្ខមនបារមី(នេក្ខមបារមី) ទ្រង់សម្ដែងព្រះធម្មទេសនាថា “កាយំ មជ្ឈេ សមុទ្ទស្មឹ”ដូច្នេះជាដើម។
images/articles/583/textxxd-1.png
ផ្សាយ : ៣០ មិថុនា ឆ្នាំ២០១២ (អាន: ១៦,៥១០ ដង)
ក្នុងសាសនាព្រះសម្ពុទ្ធព្រះនាមកស្សបៈ មានស្រ្តីម្នាក់មានចិត្តស្មោះត្រង់ស្នេហាចំពោះ ស្វាមីរបស់ខ្លួនតែងគោរពប្រតិប័តិ្តចំពោះស្វាមី
images/articles/548/659697d-1.jpg
ផ្សាយ : ១៤ មិថុនា ឆ្នាំ២០១២ (អាន: ២០,៥១៧ ដង)
ប្រវត្តិសុមេធបណ្ឌិត
បានឮថា ក្នុងទីបំផុតនៃបួនអសង្ខេយ្យនិងមួយសែនកប្ប រាប់ថយក្រោយ អំពីភទ្រកប្បនេះទៅ មានព្រះនគរមួយឈ្មោះថា អមរវតី។ ក្នុងសម័យនោះ
