រឿង​កុនាលរាជ​កុមារ (ចាក​ អ. ម.) (អានិសង្ស​សាង​ព្រះពុទ្ធរូប ជួសជុល​ព្រះ​ចេតិយ និង​ទោស​ខ្វេះ​ភ្នែក​សត្វ) សម័យ​ក្រោយ​ពុទ្ធកាល ព្រះ​នាង​អសន្ធ​មិត្តា ជា​ឯក​អគ្គមហេសី​ព្រះបាទធម្មាសោក មាន​ព្រះ​រាជបុត្រ​មួយអង្គ​ប្រកប​ដោយ​រូប​ឆោម​សមល្អ​អស្ចារ្យ ក្នុង​ពេល​ប្រសូត្រ​ហើយ សេនា​ប​តី​​មួយ​រូប បានទៅ​ថ្វាយ​ដំណឹង​ព្រះ​បាទ​ធម្មាសោក​ថា សូម​មហារាជ​ក្សាន្ត​ព្រះ​រាជ​ហ​ឫ​

ព្រះបរមសាស្តា ទ្រង់ប្រារឰព្រះនន្ទត្ថេរ ដែលត្រូវជាព្រះរាជឱរស របស់ព្រះនាងបជាបតិគោតមី ។ សម័យថ្ងៃមួយ ជាថ្ងៃរៀបមង្គលការ របស់ព្រះនន្ទកុមារ ជាមួយនឹងនាងជនបទកល្យាណី ។ គ្រានោះ ព្រះសាស្តា ស្តេចយាងទៅ ក្នុងពិធីរៀបមង្គលការ របស់នន្ទៈនោះដែរ ព្រះឣង្គទ្រង់បានប្រទាននូវបាត្រ ទៅឲ្យនន្ទៈកាន់ទ្រង់ត្រាស់មង្គលកថា ស្រេចហើយ ទើបស្តេចយាងត្រឡប់ទៅកាន់វត្តវិញ តែព្រះឣង្គទ្រង់មិនបានទទួលយកបាត្រ ឣំពីដៃរបស់ព្រះនន្ទៈ វិញឡើយ ។ ព្រះនន្ទៈ បានបីបាត្រ របស់ព្រះសាស្តា តាមក្រោយព្រះឣង្គ រហូតដល់វត្តតែម្តង ។ ព្រះសាស្តាទ្រង់ត្រាស់សួរព្រះនន្ទៈ ថាៈ នែនន្ទ ឣ្នកបួសឬ? ។ ព្រះនន្ទៈ មិនហ៊ានប្រកែក ទើបក្រាបទូលថាៈ បពិត្រព្រះឣង្គដ៏ចម្រើន ទូលព្រះបង្គំនឹងបួស ។ លុះព្រះនន្ទៈ បួសហើយ មិនបានរៀនសូត្រធម៌ឣាថ៌អ្វីសោះឡើយ ព្រោះមួយថ្ងៃៗ លោកកង្វល់តែនឹកទៅដល់នាងជនបទកល្យាណី ស្រីខត្តិយកញ្ញា ដែលទើបតែនឹងរៀបមង្គលការជាមួយគ្នា ហើយថ្មីៗ នោះ ។ ព្រះសាស្តាទ្រង់ជ្រាបហើយ ទើបនាំព្រះនន្ទៈ ឲ្យទៅមើលពួកស្រីទេពឣប្សរបវរកញ្ញា ដែលមានរូបរាងត្រេកឣរ ជាងនាងជនបទកល្យាណី នៅឯឋានទេវលោក ហើយទ្រង់ត្រាស់ឣប់រំព្រះនន្ទៈ ថាៈ នែនន្ទៈ ចូរឣ្នកខិតខំ ព្យាយាមបំពេញសមណធម៌ ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ, តថាគត នឹងជួយដណ្តឹងស្រីទេពឣប្សរបវរកញ្ញា ក្នុងឋានសួគ៌ានេះឲ្យឣ្នក, តើឣ្នកចង់បាននាងទេពឣប្សរបវរកញ្ញា ដែលមានរូបឆោមត្រេកឣរ បែបណា? ។ ព្រះនន្ទៈ បានឮយ៉ាងដូច្នោះហើយ មានចិត្តត្រេកឣរពន់ពេកណាស់ ខិតខំព្យាយាមបំពេញសមណធម៌ យ៉ាងខ្លាំងក្លា ជាទីបំផុត ព្រោះចង់បានស្រីទេពឣប្សរបវរកញ្ញានោះឯង ។ ពួកភិក្ខុទាំងឡាយ ដឹងរឿងនោះហើយ ទើបនាំគ្នានិយាយរិះគន់ព្រះនន្ទៈ ដោយប្រការផ្សេងៗ ថាៈ ព្រះនន្ទៈ ខំព្យាយាមបំពេញសមណធ៌ម ព្រោះចង់បាននាងទេពឣប្សរមកធ្វើជាភរិយា ។ ព្រះនន្ទៈ ឮពួកភិក្ខុតិះដៀល ដូច្នេះហើយ មានសេចក្តីឣៀនខ្មាស ខ្លាំងណាស់ ហើយបានប្រែចិត្តគំនិតជាថ្មី ខិតខំប្រឹងបំពេញសមណធម៌ តែម្នាក់ឯង នៅក្នុងព្រៃស្ងាត់ រហូតទាល់តែបានសម្រេចព្រះឣរហត្តផល ។ ក្រោយមក ពួកភិក្ខុបានសួរព្រះនន្ទៈ ថាៈ ម្នាលនន្ទៈ ឥឡូវ នេះ តើលោកចង់សឹកដែរឬទេ? ។ ព្រះនន្ទៈ ឆ្លើយថាៈ ខ្ញុំព្រះករុណា មិនត្រូវការចង់សឹកទៀតទេ ។ ពួកភិក្ខុ្ខ ឮដូច្នោះហើយ ក៏ចោទព្រះ នន្ទៈ ថាៈ ជាឣ្នកពោលឣួត នូវគុណធម៌ដែលមិនមានក្នុងខ្លួន ហើយបាននាំរឿងនេះ ទៅក្រាបទូលដលព្រ់សាះស្តា ។ ព្រះសាស្តា ទ្រង់ត្រាស់ ថាៈ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រះនន្ទៈ បានពោលត្រឹមត្រូវហើយ... បន្ទាប់ មកទ្រង់ត្រាស់ព្រះគាថានេះថា ៖ យថា ឣគារំ ទុច្ឆន្នំ វុដ្ឋិ សមតិវិជ្ឈតិ ឯវំ ឣភាវិតំ ចិត្តំ រាគោ សមតិវិជ្ឈតិ ។ យថា ឣគារំ សុច្ឆន្នំ វុដ្ឋិ ន សមតិវិជ្ឈតិ ឯវំ សុភាវិតំ ចិត្តំ រាគោ ន សមតិវិជ្ឈតិ ។ តំណក់ទឹកភ្លៀង តែងលេចស្រោចនូវផ្ទះ ដែលគេប្រក់មិនបានជិតល្អហើយ យ៉ាងណាមិញ, រាគៈ តែងចាក់ទម្លុះនូវចិត្តដែលបុគ្គលមិនបានឣប់រំល្អហើយ ក៏យ៉ាងនោះដែរ ។ តំណក់ទឹកភ្លៀង មិនលេចស្រោចនូវផ្ទះ ដែលគេបានប្រក់ជិតល្អហើយ យ៉ាងណាមិញ, រាគៈ ក៏មិនចាក់ទម្លុះនូវចិត្ត ដែលបុគ្គលបានឣប់រំល្អហើយ ក៏យ៉ាងនោះដែរ ។ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ

អំពីមលធម៌៨យ៉ាង ដែលមានពុទ្ធភាសិតក្នុងគម្ពីរធម្មបទ ខុទ្ទកនិកាយ ត្រង់មលវគ្គ ដូច​មាន​មាតិការៀបរៀងក្នុងទីនេះគឺ៖ ១. អសជ្ឈាយមលា មន្តា មន្តទាំងឡាយ មានការមិនស្វាធ្យាយជាមិន្ទិល។

បុគ្គល​ដែល​ប្រកប​ដោយ​ហិរិ​ និង​ឱត្តប្បៈ​ ឈ្មោះ​ថា​ ជា​អ្នក​មាន​ទេវធម៌​ក្នុង​លោក ។ ព្រះបរមសាស្តា​ កាល​ប្រថាប់​នៅ​ក្នុង​វត្ត​ជេតពន​ ទ្រង់​ប្រារព្ធ​ភិក្ខុ​អ្នក​មាន​ភណ្ឌៈ​ច្រើន​ ទើប​ត្រាស់​ព្រះធម៌ទេសនា​នេះ​ មាន​ពាក្យ​ផ្តើម​ថា​ ហិរិឱត្តប្ប​សម្បន្នា​ ដូច្នេះ ។

រឿងនាងថូនទាសី (ចាក វិ. ខុ.) (ទឹកមួយក្អមរបស់ស្ត្រីមានសទ្ធា ដូរយកសិរីក្នុងស្ថានសួគ៌បាន) ក្នុងពុទ្ធកាល, ថ្ងៃមួយព្រះសម្ពុទ្ធបរមគ្រូស្តេចយាងទៅ ដែនកោសល​ជាមួយ​និង​ភិក្ខុ​សង្ឃ៥០០អង្គ ទ្រង់យាង​ចូលទៅសម្រាក​ព្រះកាយក្នុងថូនគ្រាម

សុខវិហារិជាតក ( បុគ្គល​ដែល​មិន​ជាប់​ជំពាក់​ក្នុង​កាម​ រមែង​នៅ​ជា​សុខ ) ព្រះ​សាស្ដា​កាល​ទ្រង់​អាស្រ័យ​ អនុបិយនគរ​ ប្រថាប់​នៅ​នា​អនុបិយអម្ពវ័ន​ ទ្រង់​ប្រារព្ធ​ព្រះ​ភទ្ទិយត្ថេរ​ ដែល​មាន​ប្រក្រតី​នៅ​ជា​សុខ​

រឿង គោឃាតកៈ ឯគោឃាតកៈ​នោះ ជា​អ្នក​សម្លាប់​គោ​យក​សាច់​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ថ្ងៃ​ណា​ដែល​ញមាន​សាច់​គោ ថ្ងៃ​នោះ​គាត់​មិន​បរិភោគ​អាហារ។ វេលា​ថ្ងៃ​មួយ មិន​មាន​សាច់​គោ​នឹង​បរិភោគ គាត់​ដ៏​ដើរ​ទៅ​ខាង​ក្រោយ​ផ្ទះ​កាត់​អណ្ដាត​គោ​ទាំង​រស់​យក​មក​អាំង​ហើយ​បរិភោគ​ជា​មួយ​នឹង​បាយ។ ក្នុង​វេលា​រំពេច​នោះ ផល​កម្ម​ក៏​បណ្ដាល​ឲ្យ​អណ្ដាត​របស់​គាត់​ដាច់​ធ្លាក់​ចុះ​ទៅ​ក្នុង​ចាន​បាយ ឃើញ​ច្បាស់​ទាន់​ភ្នែក

រឿង​ ភិក្ខុ​មិន​ប្រយ័ត្ន​បរិក្ខារ ព្រះឱវាទានុសាសនី​នេះ ព្រះអរហំសម្មាសម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រារព្ធ​ នឹង​ភិក្ខុ​ ១ រូប​ដែល​មិន​ប្រយ័ត្ន​គ្រឿង​បរិក្ខា មាន​គ្រែ​ជាដើម​យក​ទៅ​ប្រើ​ក្នុង​ទី​ណាៗ ក៏​បោះ​បង់ចោល​ក្នុង​ទី​នោះ ៗ មិន​យក​មក​ទុក​វិញ។ កាល​បើ​មាន​ពួក​ភិក្ខុ​មក​ដាស់​តឿន លោក​ក៏​ពោល​ពាក្យ​មើល​ងាយ​ថា ៖ អំពើ​បន្តិចបន្តួច​ប៉ុណ្ណឹង នឹង​ទៅ​ជា​អ្វី​ទៅ​បើ​គ្រឿង​បរិក្ខារ​នោះ​វា​គ្មាន​ចិត្ត​ទេ។ ព្រះបរមសាស្ដា​ទ្រង់​ជ្រាប​ទ្រង់​បង្គាប់​ឲ្យ​

រឿង​ព្រះ​មាល័យ ព្រះមាល័យ ជា​អង្គ​ព្រះ​អរហន្ត​មាន​មហិទ្ធិឬទ្ធិ​ប្រហាក់​ប្រហែល​នឹង​ព្រះមោគ្គល្លាន។ ថ្ងៃ​មួយ​ព្រះ​មាល័យ​ប្រារព្ធ​ចុះ​ទៅ​ឋាន​នរក ផ្កា​ឈូក​ដុះ​ឡើង​ប៉ុន​កង់​រទេះ​ទទួល​លោក ហើយ​លោក​អធិដ្ឋាន​ដោយ​ឬទ្ធិ​ក៏​អណ្ដែត​ចុះ​ទៅ​ដល់​ឋាន​នរក ពេល​បាន​ឃើញ​សត្វ​នរក​កំពុង​រង​ទុក្ខ​សែន​មហាខ្លោច​ផ្សា ទើប​លោក​ប្រើ​ថាមពល​បដិហារ្យ​សំដែង​ឬទ្ធិ ធ្វើ​ឲ្យ​កើត​ជា​ភ្លៀង​រលត់​ភ្លើង​នរក​គ្រប់កន្លែង​