សុភាថេរី នៅក្នុងជីវកម្ពវ័ន សុវណ្ណការបុត្ត ជាអ្នកលេង រារាំងភិក្ខុនីឈ្មោះ សុភា កំពុងដើរទៅកាន់ជីវកម្ពវ័ន ជាទីរីករាយ ភិក្ខន៉ី ឈ្មោះ សុភា ក៏បានពោល​នឹង​សុវណ្ណការបុត្ត​នោះថា កំហុស​ដូចម្តេចដែលអាត្មាប្រទូស្ត​ដល់អ្នក បានជា​អ្នកឈររាំង​អាត្មា នែអាវុសោ បុរសមិនគួរប៉ះពាល់​នូវស្ត្រី​ជាបព្វជិត​ទេ សិក្ខា​ទាំងឡាយ​ក្នុងសាសនា​របស់ព្រះសាស្តា

សំនួរចម្លើយ អំពី​ព្រះត្រៃសរណគមន៍ ១- ស. ត្រៃសរណគមន៍ មានន័យដូចម្ដេច? ចំ. ត្រៃសរណគមន៍ មានន័យ​ថា វត្ថុជាទីពឹង ទីរលឹក​បីយ៉ាង។ ២- ស. តើ​វត្ថុ​បី​យ៉ាង​ជាទី​ពឹង​ទីរឭក មាន​អ្វីខ្លះ? ច. វត្ថុ​បី​យ៉ាង​ជាទីពឹង​ទី​រឭក​នោះ​គឺ ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ និង​ព្រះសង្ឃ។ ៣- ស. តើ​អ្នក​សូធ្យ​ដូចម្ដេច ពេល​ដល់​នូវ​ព្រះត្រៃសរណគមន៍​ជាទីពឹង​ទីរឭក? ច. សូធ្យ​ថា៖ ពុទ្ធំ សរណំ គច្ឆាមិ ធម្មំ សរណំ គច្ឆាមិ សង្ឃំ សរណំ គច្ឆាមិ។

ឯ​លក្ខណៈ​​នៃ​បុគ្គល​ដែល​ប្រកប​ដោយ​សតិសម្បជញ្ញៈនោះ​ដូច្នេះ​គឺ៖ភិក្ខុដែល​ប្រកប​ដោយ​សតិ​សម្បជញ្ញៈ​នោះ កាល​ដែល​នឹង​ឈាន​ទៅ​ខាង​មុខ​ខាង​ក្រោយ ក៏​មាន​ស្មារតី​ដឹង​ខ្លួន​ថា ៖ ឥឡូវ​នេះ អាត្មាអញ​កំពុង​ឈាន​ទៅ​ខាង​មុខ​ថយ​ទៅខាង​ក្រោយ ។កាល​នឹង​ឱន​កាយ​ទៅ​មុខ​ក្ដី ផ្ងារ​កាយ​ទៅ​ក្រោយ​ក្ដី ក្រឡេក​មើល​ទៅ​មុខ​ក្ដី ទៅ​ឆ្វេង​ក្ដី ទៅ​ស្ដាំ​ក្ដី​ ក៏​មាន​ស្មារតី​ដឹង​ខ្លួន​ថា៖ឥឡូវ​នេះ អាត្មា​អញ​កំពុង​ឱន​កាយ​ទៅ​មុខ ផ្ងារ​កាយ​ទៅ​ក្រោយ ក្រឡេក​មើល​ទៅ​មុខ​ទៅ​ក្រោយ ឬ​ទៅ​ឆ្វេង ទៅស្ដាំ។ កាល​ដែល​នឹង​បត់​ដៃ​ទៅ​ឆ្វេង-ស្ដាំចូលក្ដី បត់​ជើងឆ្វេង-​ស្ដាំចូលក្ដី ក៏មាន​ស្មារតី​ដឹង​ខ្លួន​ថា ៖ ឥឡូវ​នេះ អាត្មា​អញ​កំពុង​បត់​ដៃឆ្វេង-ស្ដាំចូល បត់​ជើង​ឆ្វេង-ស្ដាំ​ចូល។ កាល​ដែល​នឹង​លាដៃ​ឆ្វេង-ស្ដាំ​ចេញ​ក្ដី លាជើងឆ្វេង-ស្ដាំ​ចេញ​ក្ដី ក៏​មាន​ស្មារតី​ដឹង​ខ្លួន​ថា៖ ឥឡូវ​នេះ អាត្មាអញ​កំពុងលា​ដៃឆ្វេង​-ស្ដាំចេញ លាជើងឆ្វេង​-ស្ដាំ​ចេញ។ កាល​ដែល​នឹង​ប្រើប្រាស់​សង្ឃាដី ឬ​បាត្រ ចីវរ ក៏​មាន​ស្មារតី​ដឹង​ខ្លួន​ថា៖ ឥឡូវ​នេះ អាត្មា​អញ​កំពុង​ប្រើ​សង្ឃាដី បាត្រ ចីវរ។ កាល​ដែល​នឹង​ឆាន់​ចង្ហាន់​ឬ​ឆាន់​ទឹក​នឹង​ទំពា ឬ​ស្រូប ហិត លិទ្ធ ភ្លក្សរបស់​អ្វីៗ ក៏​មានស្មារតី​ដឹង​ខ្លួន​ថា៖ ឥឡូវ​នេះ អាត្មាអញកំពុងឆាន់​ចង្ហាន់ ឆាន់​ទឹក ទំពា ស្រូប ហិត លិទ្ធ ភ្លក្ស​របស់​នោះៗ។ កាល​ដែល​បន្ទោបង់​ឧច្ចារៈ​​ បស្សាវៈ ក៏​មាន​ស្មារតី​ដឹង​ខ្លួន​ថា៖ ឥឡូវ​នេះ​អាត្មាអញ​កំពុង​បន្ទោបង់​ឧច្ចារៈ បស្សាវៈ។ កាល​ដឹង​ដើរ​ ឈរ ដេក អង្គុយ ភ្ញាក់ និយាយស្ដី ស្ងៀម ក៏​មាន​ស្មារតី​ដឹង​ខ្លួន​ថា៖ ឥឡូវ​នេះ អាត្មាអញកំពុង​ដើរ ឈរ ដេក អង្គុយ ភ្ញាក់ និយាយស្ដី ស្ងៀម ។ភិក្ខុ​ដែល​ឃើញ​ភ័យ​ក្នុងវដ្ដសង្សារ រមែង​ជា​អ្នក​ប្រកប​ដោយ​សតិសម្បជញ្ញៈ ដូច​ថា​មក​នេះ។ ដក​ស្រង់​ចេញ​ពី​សៀវភៅ ឱវាទបាតិមោក្ខ ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​

មិន​ប្រ​មាទ​ក្នុង​ទី ៤ ស្ថាន ព្រះសយម្ភូញាណ​ជាម្ចាស់​ទ្រង់​ត្រាស់​ប្រដៅឲ្យលះ កាយទុច្ចរិត វចីទុច្ចរិត មនោទុច្ចរិត និង​កុំ​ឲ្យ​ប្រមាទ​ក្នុង​ការ​លះ​ទុច្ចរិត​ទាំង​នោះ ឲ្យ​ធ្វើកាយ​សុចរិត វចីសុចរិត មនោសុចរិត ឲ្យ​កើត​មាន​ឡើង និង​កុំ​ឲ្យ​ប្រមាទ​ក្នុង​ការ​ចម្រើន​សុចរិត​ទាំង​នោះ។ ក៏​ឯ​សេចក្ដី​មិន​ប្រមាទនេះ បើ​នឹងពោល​តាម​សេចក្ដី ក៏​គឺ​សតិ សតិនិងសេចក្ដី​មិន​ប្រមាទ​មាន​សេចក្ដី​ជា​មួយ​គ្នា ដ្បិត​ព្រះ​

អ្នក​ខ្មាសបាប ខ្លាចបាបសង្រួម​ក្នុង​ទ្វារ​អ្នក​ប្រាជ្ញ ហៅ​ថា​អ្នក​រក្សា​ខ្លួន​ពិត ពាក្យ​ថា ខ្មាស មាន​ន័យ​ថា សេចក្ដី​អៀន​អន់។ ពាក្យ​ថា បាប មានន័យ​ថា ដែល​លាកមក ពុំប្រសើរ អាក្រក់។ មួយ​ទៀត​ ពាក្យ​ថា ខ្លាច​មាន​ន័យ​ថា ដែល​មិន​ហ៊ាន មិន​អាច គឺ​ មិន​ធ្វើបាប មិន​ធ្វើ​អាក្រក់ ព្រោះ​អាក្រក់រមែងនាំ​សេចក្ដី​ទុក្ខ​មក​ឲ្យ។ ពាក្យ​ថា រក្សា មាន​ន័យ​ថា ថែ ថែទាំ បីបាច់ ចិញ្ចឹម កាន់ កាប់ ជាដើម។

រាត្រី​ទឹក​ភ្នែក​ហូរ​ជ្រែក​ភ័ក្ត្រ​ម៉ែ រាត្រី​ស្ងាត់​ជ្រហំ ឮ​តែ​សម្លេង​សត្វ​យំ រងំ​ពេញ​ស្បៃ​រាត្រី។ យប់​នេះ​ហេតុ​អ្វី​ក៏​អាកាស​អាតុ​អួអ័ព្ទ​ម្លេះ​ព្រះចន្ទ​ក៏​លែង​បញ្ចេញ​នូវ​ពន្លឺ​រស្មី រាត្រី​ក៏​ស្ងប់​ស្ងាត់ ហាក់​បី​ដូច​ជា​បាត់​បង់​នូវ​អ្វី​ម្យ៉ាង រក​បរិយាយ​មិន​ត្រូវ។ ធម្មជាតិ​នា​រាត្រី ដែល​អួអ័ព្ទ និង​ស្ងប់​ស្ងាត់ បាត់​បង់​សម្រាប់ ក៏​មិន​ខុស​អី​ពី​ភាព​ចិត្ត​របស់​អ្នក​ម្ដាយ​នា​ពេល​នេះ​ដែរ។ ម៉ែ​អង្គុយ​រង់​ចាំ​មើល​ផ្លូវ​កូន ទាំង​ទឹក​ភ្នែក​ហូរ​រហាម

កូនៗ​ទាំង​ឡាយ ខ្លួន​យើងជា​ស្រី​ដែល​មាន​គូស្រករ ពោល​គឺ​មាន​ស្វាមី​ហើយ ត្រូវ​មាន​ការ​រស់​នៅ​បែក​ពី​ពុកម៉ែ ដូច្នេះ​កូន​រស់​នៅ​ជា​មួយ​ប្ដី​ត្រូវ​តែ​មាន​សេចក្ដី​អត់​ធ្មត់​ឲ្យ​បាន​ច្រើន​ផង​ណា​កូន។នៅ​ពេល​នេះ ពុក​ម៉ែ​សូម​ផ្ដាំ​ផ្ញើ​ពាក្យ​ពេចន៍​ខ្លះៗ ពេល​ដែល​កូន​ត្រូវ​ឃ្លាត​ទៅ​រស់​នៅ​ខាង​ស្វាមី​ណា​កូន​ម៉ែ ធម្មតា​ចានដែល​នៅ​ក្នុង​រាវ រមែង​ប៉ះទង្គិច​គ្នា​មិន​ខាន សំខាន់​ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត​ពេល​ដែល​កូន​ត្រូវ​ទៅ​រស់​នៅ​ខាង​ស្វាមី ចូរ​កូន​ស្រី​ម៉ែ​រក្សា​ធម៌ ៥ នេះ​ឲ្យ​ជាប់​ណា​កូន។ ១- ពេល​ដែល​កូន​ចូល​ដំណេក ត្រូវ​ដេក​ក្រោយ​ស្វាមី ឬ​ឪពុក​ម្ដាយ​ខាង​ស្វាមី តែ​កូន​ត្រូវ​ភ្ញាក់​មុន​ពួក​គាត់ និង​ត្រូវ​បម្រើ យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ជា​មួយ​ពួក​គាត់ ចេះ​ប្រើ​ពាក្យ​សម្ដី​គួរ​ជាទី​ស្រលាញ់។ ២- ជន​ណា​ជាទី​គោរព​របស់​ភស្ដា ដូច​ជា​មាតាបិតា សមណព្រាហ្មណ៍​យើង​ត្រូវ​ធ្វើ​សក្ការៈ​គោរព​សំពះ​បូជា​បុគ្គល​នោះ ស្វាគមន៍​អ្នក​ដែល​មក​ផ្ទះ​ដោយ​ការ​ឲ្យ​នូវ​ទី​កន្លែង​អង្គុយ និង​ទឹក​ជាដើម។ ៣- ការងារ​ជា​ការងារ​ក្នុង​ផ្ទះ​ស្វាមី កូន​ត្រូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ធ្វើ​ឲ្យ​បាន​ល្អ​ជានិច្ចមិន​ត្រូវ​ធ្វេស​ប្រហែស​ឡើយ កូន​ត្រូវ​ឆ្លាត​ឈ្លាស​ក្នុង​កិច្ចការងារ។ ៤- មនុស្ស​ខាង​ក្នុងរបស់​ស្វាមី​ ដូច​ជា​ទាសៈ​អ្នក​បម្រើ ឬ​កូន​ជាង​យើង​ត្រូវ​ដឹង​អ្វីៗ ដែល​គេ​ធ្វើ​ហើយ និង​អ្វី​ដែល​មិន​ទាន់​ធ្វើ ត្រូវ​ដឹង​អាការៈ​ឈឺ ឬ​ ជា​របស់​អ្នក​ទាំង​នោះ​ត្រូវ​ចែក​របស់​ទទួល​ទាន​ឲ្យ​ដល់​ពួក​គេ តាម​ចំណែក​ដែល​គេ​គួរ​ទទួល​បាន។ ៥- ទ្រព្យ​អ្វីៗ ដែល​ស្វាមី​រក​បាន​មក​ជាទ្រព្យ ឬ​មាស​ប្រាក់ យើង​ត្រូវ​ឃុំ​គ្រង​ការពារ​ទ្រព្យ​ទាំង​នោះ ទាំង​ជា​អ្នក​មិន​លេង​ល្បែង​ភ្នាល់ ឆក់​លួច មិន​ជា​អ្នក​ផឹក​ស្រា មិន​បំផ្លាញ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ។ បើ​រូប​កូន បាន​កាន់​ជាប់​នូវ​គោល​ការណ៍​ទាំង ៥ យ៉ាង​នេះ​ហើយ ប្រាកដ​ជា​មាន​សេចក្ដី​សុខ​ក្នុង​គ្រួសារ​របស់​កូន​ជានិច្ច​ណា​កូន​ស្រី​ម៉ែ ប៉ុណ្ណឹង​ចុះ​ពេល​នេះ​រូប​កូន​បាន​យល់​នូវ​សេចក្ដី​ដែល​បាន​ប្រាប់​ពី​ថ្ងៃ​មុន ខ្លះ​ហើយ​មើល​ទៅ ។សូម​កូន​ចង់​ចាំ​ថា សេចក្ដី​សុខ​របស់​គ្រួសារ​កូន មិន​អាច​នរណា​ម្នាក់​ធ្វើ​ឲ្យ​បាន​ឡើយ ក្រៅអំពី​រូប​កូន​ចេះ​យោគយល់​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​នោះ​ណា​កូន។ ដកស្រង់ចេញ​ពី​សៀវភៅ ក្តីសង្ឃឹមអ្នកមានគុណ ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​

សិក្ខាបទ​ទាំង ៥ និង​អង្គមាន​ដូច​តទៅ សិក្ខា​បទ ៥ (​បាលី បញ្ចសីលានិ,សំស្ក្រឹត បញ្ចសីលានិ) គឺ​ជា​សិក្ខាបទចាំ​បាច់​របស់​ពុទ្ធសាសនិកជន ដែល​សមាទាន​ដោយ​គ្រហស្ថ (​ឧបាសក និង​ឧបាសិកា) ក្នុង​សាសនា​ព្រះពុទ្ធ​សមណគោតម ក្នុង​ប្រពៃណី ថេរវាទ​ហើយ​និង​ប្រពៃ​ណី​មហាយាន​ផងដែរ។ សិក្ខាបទ​នៃ​ប្រពៃណី​ទាំង​ពីរ​នេះ​មាន​សារៈ​សំខាន់​ដូច​គ្នា