ទោស​នៃកាមគុណ

កាល​គ្រា​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ឋ​ ទ្រង់​គង់នៅ​ក្នុងវត្ត​ជេតពន ដែលជាអារាម​របស់​អនាថ​បិណ្ឌិក​សេដ្ឋី ក្នុង​ក្រុង​សាវត្ថី​ ទ្រង់​សម្តែង​ពី​ទង្វើ​របស់​ នាងបុរាណ​ទុតិយិកា (ភរិយាមុន) ដល់ភិក្ខុ​មួយអង្គ​ដែលលះបង់​កាលប្រព្រិត្តធម៏ ទើប​ទ្រង់​លើកជាតក​មកតំណាល​ដូចតទៅ៖

កាលកន្លងទៅ​  នៅក្នុង​ដែន​ដីមគធៈ​មានប្រើសព្រៃ​ជ្រៅ​មួយចេញមកពីរកស៊ី​នៅ​តាមព្រៃ​ជ្រៅ ក្នុងពេល​នោះ​បានប្រទះឃើញប្រើស​ញីមួយ​អាស្រ័យ​នៅទី​នោះ ក៏​កើតមាន​ចិត្ត​ប្រតិពទ្ឋ័​ចំពោះ​នាងប្រើសនោះ​ជាខ្លាំង​ទើប​សម្រេច​ចិត្ត​បែក​ចេញ​ពីហ្វូង​របស់​ខ្លួន​ដើម្បីដើរ​តាមហ្វូងរបស់ប្រើស​ញី​នោះវិញ។

ប្រើសញី​ដឹងថាប្រើស​ព្រៃឈ្មោល​នេះ​មិនសូវ​ស្គាល់​តំ​បន់ជាយ​ព្រៃនេះ​ទេ ទើបនាង​ជា​ប្រើស​ញី​នោះបាន​ដាស់តឿន​អោយគេ​វិល​ត្រឡប់​ទៅព្រៃ​ជ្រៅ​របស់ខ្លួន​វិញ តែប្រើស​ឈ្មោល​នោះ​នៅ​​តែចចេស​មិន​ព្រម​ស្តាប់​ហើយ​ក៏ចេះតែ​ដើរ​តាម​នាងជាប្រើស​ញីរហូត​ដល់ជើងភ្នំ​មួយ។

រំពេច​នោះប្រើសញី​បានធំក្លិនចម្លែក​​ដូចជាមាន​ព្រាន​ព្រៃនៅ​ក្បែនោះ​ ទើប​នាងថយមក​នៅពី​ក្រោយប្រើសឈ្មោលព្រៃ​នោះវិញ​  ដើម្បី​សម្លឹង​មើលនាយ​មើលអាយដែល​នៅជុំ​វិញខ្លួន ។ ព្រានដែលកំពុង​តែលាក់ខ្លួន​  នៅ​ពេលឃើញ​ប្រើសទាំង​ពីរនោះ​ដើរ​ចូលមកជិត​ដល់​ហើយ គេក៏​ងើប​ចេញ​ពីកន្លែង​ពួន រួចទាញធ្នូ​បាញ់​តម្រង់​ទៅ​រកប្រើសព្រៃ​ឈ្មោល​នោះ​យ៉ាងលឿន​។​ ពេលនោះ ប្រើស​ព្រៃ​ឈ្មោល​នោះ​មិន​បានដឹង​ខ្លូន​ជាមុន​  ក៏ត្រូវព្រួញ​ចាក់ទម្លុះ​ដងខ្លួន ដេកដូល​ដោយក្តី​ឈឺផ្សាជា​ខ្លាំង។

ចំណែកឯប្រើស​ញី​នោះវិញ  កាល​បើឃើញប្រើសព្រៃ​ឈ្មោលនោះ​ត្រូវព្រួញ​ដូច្នោះ  នាង​ប្រើស​ញី​នោះគិតតែពី​បោល​រត់គេច​យក​រួចតែ​ខ្លួន ដោយ​មិនបាន​ខ្វល់​ពី​ប្រើស​ឈ្មោល​​នោះឡើយ។ កាល​គ្រានោះ  ព្រះតថាគត​បានកើត​ជាទេវតា ដែល​អាស្រ័យនៅតាមជើង​ភ្នំនោះ​ ដោយ​បានឃើញ​ហេតុកាណ៏នោះទាំងអស់ ទើបព្រះអង្គតិះទៀន​ដល់​ប្រើស​ព្រៃ​ឈ្មោល​​នោះថា ៖

« អ្នកគួរ​ណាតែ មានជីវិត​រស់នៅដើម្បី​តបស្នង​គុណមាតា​បិតា បែរជា​មកត្រូវ​បាត់បង់ជិវិត ព្រោះ​តែកាមគុណ និងក្លាយមកជា​អាហាររបស់​ព្រាន​ព្រៃទៅវិញ »

ក្នុងកាលក្រោយមក ប្រើស​ព្រៃ​ឈ្មោល និង ប្រើសញី​នោះបានមក​កើតជាប្តីប្រពន្ធ​នឹងគ្នា​  រីឯ ទេវតាអង្គនោះ បានមកជាតថាគត។ 

វាយអត្ថបទ ដោយ​ឧបាសក ទី វ៉េងណៃ ។
ដោយ​៥០០០​ឆ្នាំ​