Reading Article
Public date : 24, Jul 2019 (17,947 Read)
ស្គាល់មុខតែមិនស្គាល់ចិត្ត
|
|
|
ស្គាល់មុខតែមិនស្គាល់ចិត្ត
កូនជាទីស្រឡាញ់ មានភាសិតខ្មែរយើងបានពោលថា (មនុស្សយើងស្គាល់មុខគ្នា តែមិនស្គាល់ចិត្ត) ជាពាក្យដែលត្រឹមត្រូវគ្រប់កាលគ្រប់វេលា ទាំងជាពាក្យដាស់តឿនស្មារតីឲ្យចេះប្រយ័ត្នចំពោះមនុស្សទៀតផង ។ មនុស្សអាចសាងភាពបោកបញ្ឆោតបន្លំភ្នែកអ្នកដទៃយ៉ាងពូកែ មើលខាងក្រៅល្អសមសួន តែខាងក្នុងវាជារឿងផ្សេង ដូចរូបដែលគេកូរជាមួយនឹងរូបពិតអីចឹងឯង ។ រូបគូរច្រើនតែល្អស្អាតស្រស់បស់គួរមើលជាងរូបពិត ព្រោះមានការតាក់តែងទៅដោយពណ៌ជាដើម ។ មនុស្សដែលសាងភាពខ្លួនឯងឲ្យល្អមើល គឺចាំបាច់ត្រូវតែងទឹកមុខ អាកប្បកិរិយានិងការសម្តែងចេញផ្សេងៗទៀត ព្រមទាំងពាក្យសម្តី ដើម្បីបិទបាំងខាងក្នុងដែលមិនល្អ ដូច្នេះហើយទើបកើតកមានពាក្យថា (ស្គាល់មុខ តែមិនស្គាល់ចិត្ត) នេះឡើង ។ ដូចពោលមកនេះ កាលបើកូននឹងសេពគប់ជាមួយអ្នកណា ទុកចិត្តអ្នកណា ឬធ្វើការងារហ៊ុនជាមួយអ្នកណាត្រូវមើលឲ្យល្អ សង្កេតឲ្យយូរ កុំមើលត្រឹមតែមុខខាងក្រៅត្រូវមើលទៅដល់ការធ្វើ ការរស់នៅ និងគម្រោងការរបស់គេ ។ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់ត្រាស់ថា គប្បីដឹងសីលដោយការនៅរួម គប្បីដឹងសេចក្តីស្អាតដោយបានស្តាប់សម្តី គប្បីដឹងកម្លាំងពេលមានឧបសគ្គ និងគប្បីដឹងបញ្ញាដោយការសន្ទនា ។ កូនត្រូវយល់ដូចតទៅៈ
ដឹងសីលដោយការនៅរួម គឺនៅជាមួយយូរសង្កេតពិនិត្យដោយការយកចិត្តទុកដាក់ ព្រមទាំងមានបញ្ញាយល់ការច្បាស់លាស់ផង ។ ដឹងសេចក្តីស្អាតដោយការស្តាប់សម្តី គឺស្តាប់ពាក្យនិយាយមុននឹងពាក្យនិយាយក្រោយសមគ្នាទេ ម្យ៉ាងទៀតស្តាប់ពាក្យនិយាយចំពោះមុខ និងកំបាំងមុខដូចគ្នាដែរទេ ។ ដឹងកម្លាំងពេលមានឧបសគ្គ គឺកម្លាំងចិត្ត កម្លាំងគំនិតប្រាជ្ញា កម្លាំងគុណធម៌ ញាប់ញ័រឬក៏ស្ងប់រម្ងាប់ពេលមានវិបត្តិភយន្តរាយ ។ ដឹងបញ្ញាដោយការសន្ទនា គឺបញ្ញាក្នុងការសួរបញ្ញាក្នុងការឆ្លើយ ។ បើកូនមិនមើលមុខមើលក្រោយឲ្យល្អទេ ច្រឡំទៅគប់រកឬ ទុកចិត្តទុកថ្លើម ឲ្យការគោរពរាប់អានពេញធឹង វានឹងធ្វើឲ្យកូនមាននូវសេចក្តីសោក ព្រោះតែខកចិត្តត្បិតសង្ឃឹមខ្លាំងពេកហ្នឹងឯង ។ ចំណែកកូនខ្លួនឯងវិញ ត្រូវតែស្មោះចំពោះមនុស្សទាំងឡាយ ជាពិសេសអ្នកដែលទុកចិត្ត សង្ឃឹមជឿជាក់ទាំងស្រុងមកលើកូននោះឯង ។ កូនកុំបោកប្រាស់ចិត្តអ្នកណាឲ្យសោះ ស្រឡាញ់គ្នាហើយត្រូវស្មោះ ។ កូនត្រូវរស់ជាមួយនឹងសុចិរិតធម៌ ត្រូវសម្តែងទឹកចិត្តឲ្យអ្នកដទៃបានយល់និងត្រូវឲ្យគេស្គាល់ចិត្តថាពិតជាគ្នាឯង ។ អត្តបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅៈ ពាក្យពេចន៍ម៉ែឪ រៀបរៀងដោយៈ អគ្គបណ្ឌិត ធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស វាយអត្តបទដោយៈ កញ្ញា ជា ម៉ានិត ដោយ៥០០០ឆ្នាំ |
