អានអត្ថបទ
ផ្សាយ : ០២ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ (អាន: ១២,៤៣៤ ដង)
សម្ផប្បលាបវាទ (អំពី មិច្ឆាទិដ្ឋិ)
|
|
|
សម្ផប្បលាបវាទ
(អំពី មិច្ឆាទិដ្ឋិ) ឯសម្ផប្បលាបវាទនោះ បានខាងពាក្យដែលនិយាយឡេះឡោះ ឬពាក្យដែលរោយរាយ ឥតប្រយោជន៍ខ្លួននិងអ្នកដទៃ ដូចនិយាយរឿងចំពូកខ្លះ លោកលើករឿងនាងនាងសិតាជាដើម ថាជារឿងរោយរាយមិនមានប្រយោជន៍។ ក្នុងន័យខ្លះលោកឃាត់អ្នកប្រតិបត្តិធម៌មិនឲ្យនិយាយពាក្យតិរច្ឆានកថា ៣២ យ៉ាង មានរាជកថា និងមហាមត្តថាជាដើម ឲ្យនិយាយតែពាក្យជាវត្ថុកថា ១០ យ៉ាង មានអប្បិច្ឆកថា និងសន្តុដ្ឋីកថា ជាដើម។ សម្ផប្បលាបវាទនេះ ជាសម្ដែរោយរាយធ្វើទាំងអ្នកនិយាយទាំងអ្នកស្ដាប់ឲ្យរាយមាយចិត្តមិនស្ងប់រម្ងាប់ អ្នកណានិយាយសម្ដីឡេះឡោះ អ្នកនោះក៏សម្ដែងអាការៈឲ្យអ្នកដទៃឃើញថាជាមនុស្សឡេះឡោះដែរ សម្ដីរបស់មនុស្សដែលនិយាយឡេះឡោះនោះ ជាសម្ដីមិនស័ក្កិសិទ្ធ ឥតប្រយោជន៍។ ព្រោះហេតុដូច្នោះបានជា ឈ្មោះថា បាប ជាអំពើអាក្រក់មិនគួរនិយាយឡើយ។ បណ្ឌិតទាំងឡាយ លោកឃើញទោសនៃសម្ផប្បលាបវាទ ដូចសម្ដែងមកហើយនេះ បានជាលោកនិយាយតែពាក្យសុភាសិត ដែលជាពាក្យមានប្រយោជន៍ដល់ខ្លួននិងអ្នកដទៃ។ សម្ដែងមកនេះជាចំណែកវចីកម្ម។ ពណ៌នាសេចក្ដីក្នុងមនោកម្ម ឯមនោកម្មនោះ បានខាងអំពើដែលសម្រេចដោយចិត្តមាន ៣ យ៉ាង គឺ ក- អភិជ្ឈា ខ- ព្យាបាទៈ គ- មិច្ឆាទិដ្ឋិ មិច្ឆាទិដ្ឋិ
មិច្ឆាទិដ្ឋិនោះ បានខាងអំពើដែលយល់ខុស ចាកគន្លងធម៌ពិតធម៌មែន។ មិច្ឆាទិដ្ឋិចែកជា ១០ យ៉ាង
១- នត្ថិ ទិន្មំ យល់ថាទានដែលបុគ្គលឲ្យ មិនមានផល ២- នត្ថិ យិដ្ឋំ យល់ថារបស់ដែលបុគ្គលបូជាមិនមានផល ៣- នត្ថិ ហុតំ យល់ថាសក្ការៈដែលបុគ្គលធ្វើមិនមានផល ៤- នត្ថិ សុកដទុក្កដានំ កម្មានំ ផលវិបាកោ យល់ថាផលវិបាករបស់កម្មដែលសត្វធ្វើល្អ និង អាក្រក់មិនមាន ៥- នត្ថិ អយំ លោកោ យល់ថាលោកនេះមិនមាន ៦- នត្ថិ បរោ លោកោ យល់ថាលោកខាងមុខមិនមាន ៧- នត្ថិ មាតា យល់ថាមាតាមិនមានគុណ ៨- នត្ថិ បិតា យល់ថាបិតាមិនមានគុណ ៩- នត្ថិ សត្តា ឧបបាតិកា យល់ថាសត្វជាឧបបាតិកមិនមាន ១០- នត្ថិ លោកេ សមណព្រាហ្មណា យល់ថាពួកសមណៈ និងព្រាហ្មណ៍ក្នុងលោកដែលព្រមព្រៀងគ្នាប្រតិបត្តិធម៌ ហើយពោលថា បានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវលោកនេះ និងលោកខាងមុខមិនមាន។ មច្ឆាទិដ្ឋិ ១០ រួមចូលគ្នាជា ៣ ១- អកិរិយទិដ្ឋិ យល់ថាកម្មដែលធ្វើមិនមាន គឺមិនជឿកម្ម ២- នត្ថិកទិដ្ឋិ យល់ថាផលរបស់កម្មមិនមាន គឺមិនជឿផល ៣- អហេតុកទិដ្ឋិ យល់ថាហេតុបច្ច័យដែលតាក់តែងឲ្យសត្វល្អឬអាក្រក់មិនមានគឺមិនជឿទាំងកម្មទាំងផល។ មិច្ឆាទិដ្ឋិបំព្រួញដោយតិចត្រឹម ២ យ៉ាង ១- សស្សតទិដ្ឋិ យល់ថាទៀងទាត់ឋិតឋេរ គឺជាតិនេះធ្លាប់កើតជាសត្វ ទៅលោកខាងមុខក៏កើតជាសត្វទៀតមិនប្រែប្រួល ២- ឧច្ឆេទទិដ្ឋិ យល់ថាដាច់សូន្យសោះ គឺស្លាប់ហើយមិនកើតទៀត។ ពាក្យថា ទិដ្ឋិ ប្រែថា សេចក្ដីយល់ បើយល់ត្រូវ លោកហៅថា សម្មាទិដ្ឋិ យល់ខុសហៅថា មិច្ឆាទិដ្ឋិ។ សេចក្ដីយល់ទាំងប៉ុន្មានយ៉ាង ដែលសម្ដែងមកហើយខាងលើនេះសុទ្ធតែខុសទាំងអស់ បានជាលោកឲ្យឈ្មោះថា មិច្ឆាទិដ្ឋិ។
បើជាមិច្ឆាទិដ្ឋិហើយ ទោះនិយាយ ឬធ្វើ និងគិតអ្វីៗ ក៏សុទ្ធតែខុសៗ ទាំងអស់។ មិច្ឆាទិដ្ឋិនេះឯង ជាឫសគល់នៃបាបអកុសលគ្រប់ចំពូក។ ហេតុនេះបានជា ព្រះដ៏មានព្រះភាគជាម្ចាស់ទ្រង់សម្ដែងថា នាហំ ភិក្ខវេ អញ្ញំ ឯកធម្មំ សមនុបស្សាមិ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ! តថាគតមិនឃើញមានធម៌ដទៃណាមួយជាហេតុ ជាឫសគល់នាំអកុសលដែលមិនទាន់កើតឲ្យកើតឡើង នាំអកុសលដែលកើតឡើងហើយឲ្យរឹងរឹតតែកើតចម្រើនឡើង ដូចមិច្ឆាទិដ្ឋិនេះឡើយ មិច្ឆាទិដ្ឋិកស្ស ភិក្ខវេ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ! អកុសលធម៌ដែលមិនទាន់កើតឡើង ឬដែលកើតឡើងហើយ រមែងកើតច្រើនៗ ឡើង ដល់អ្នកដែលយល់ខុសនោះឯង ដូច្នេះ។ ឯសេចក្ដីយល់ខុសនេះ បើសម្ដែងចំពោះសេចក្ដីយល់ខុសចាកព្រះពុទ្ធសាសនា កុំបាច់និយាយដល់អ្នកដែរមិនទាន់ចូលមកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនានេះឡើយ ទោះបីអ្នកដែលធ្លាប់កាន់ហើយ ក៏គង់នឹងឃ្លាតចេញដោយឆាប់មិនខាន ដូចសុនក្ខត្តលិច្ឆវី សូមនាំរឿងនោះមកសម្ដែងជាឧទាហរណ៍ដូចតទៅនេះ រឿង សុនក្ខត្តលិច្ឆវី
សុនក្ខត្តលិច្ឆវីនោះ ជាបុត្តរបស់ស្ដេចលិច្ឆវី នៅក្រុងវេសាលី បានចូលមកបួសក្នុងសាសនានៃព្រះបរមគ្រូជាម្ចាស់របស់យើងទាំងឡាយនេះ។ លុះបួសហើយខំយកចិត្តទុកដាក់បម្រើព្រះដ៏មានព្រះភាគ សូមរៀនទិព្វចក្ខុបរិកម្មដើម្បីឲ្យបានទិព្វចក្ខុវិជ្ជា គឺភ្នែកទិព្វ។ ព្រះទសពលញ្ញាណក៏ទ្រង់មានសេចក្ដីអនុគ្រោះបង្ហាញវិធីឲ្យភាវនា។ កាលបើសុនក្ខត្តភិក្ខុនោះព្យាយាមប្រតិបត្តិធ្វើបរិកម្មសមគួរតាមពុទ្ធឱវាទទៅហើយ ក៏បានទិព្វចក្ខុមែន មើលឃើញរូបទេវតាទាំងឡាយ តែស្ដាប់សម្លេងមិនឮក៏កើតគំនិតលោភឡើងថា អាត្មាអញបានឃើញសរីរសណ្ឋានដ៏មានទិព្វមានលំអរយ៉ាងនេះហើយ ទាល់តែមិនបានឮសម្លេង បើប្រសិនជាបានឮផងតើនឹងពីរោះពិសាយ៉ាងណាទៅ ឱហ្ន៎ ! ធ្វើម្ដេចនឹងបានឮសម្លេងទិព្វនោះទៀត។ លុះគិតដូច្នោះហើយក៏ចូលទៅគាល់ក៏ចូលទៅគាល់ព្រះដ៏មានបុណ្យក្រាបបង្គំសូមរៀនបរិកម្មក្នុងទិព្វសោតវិជ្ជាតទៅ។ ព្រះបរមលោកនាថជាម្ចាស់ មិនបានត្រាស់ពន្យល់ដូចមុនឡើយ ព្រោះទ្រង់ជ្រាបថា ក្នុងកាលកន្លងទៅហើយសុនក្ខត្តភិក្ខុនោះ បានប្រហារគុម្ពត្រចៀកភិក្ខុមានសីល ១ រូបឲ្យថ្លង់ស្ដាប់អ្វីមិនឮសោះ។ ព្រោះសេសបាបនោះ ទោះបីព្យាយាមយ៉ាងណាក៏មិនបានទិព្វសោតទេ បានជាព្រះបរមគ្រូទ្រង់មិនពន្យល់សូម្បីសុនក្ខត្តភិក្ខុខំធ្វើបរិកម្មភាវនាដោយខ្លួនឯងអស់បីឆ្នាំ ក៏ឥតបានទិព្វសោតវិជ្ជានោះឡើយ។ កាលបើមិនបានទិព្វសោតវិជ្ជាដូច្នោះ សុនក្ខត្តភិក្ខុក៏គិតថា ច្បាស់ជាព្រះសមណគោតមយល់ថា លោកក៏ជាតិក្សត្រិយ៍អញក៏ជាតិក្សត្រិយ៍ស្មើគ្នា បើប្រសិនជាបណ្ដោយឲ្យអញបានទិព្វសោតវិជ្ជាទៅ ក្រែងលោអញបានត្រាស់ដឹងព្រះសព្វញ្ញុតញ្ញាណស្មើនឹងលោក បានជាលោកមិនខ្វល់ខ្វាយប្រាប់វិធីចម្រើនឲ្យកើតទិព្វសោតវិជ្ជាដល់អញឡើយ គឺលោកប្រាថ្នានឹងរារាំងញាណវិស័យនៃអញជាប្រាកដ។ កាលបើសុនក្ខត្តភិក្ខុគិតជ្រុលយល់ជ្រួស ដោយគំនិតខូចដូច្នោះហើយ ក៏ចងគំនុំនឹងព្រះបរមគ្រូតទៅ។ លុះកាលកន្លងទៅដោយលំដាប់ សុនក្ខត្តភិក្ខុក៏សឹកចេញទៅជាគ្រហាវាសវិនាសចាកពុទ្ធសាសនា។ ឯគំនិតដែលសុនក្ខត្តភិក្ខុគិត ថ្កោលទោសព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធដូច្នោះ ជាគំនិតឆ្វេងខុសទទេ មិនត្រូវតាមសេចក្ដីពិតឡើយព្រោះធម្មតាព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ មិនមានព្រះហឫទ័យញាប់ញ័រដោយលោកធម៌ទេ។ ដូចកាលដែលសុភទ្ទបរិព្វាជកចូលទៅក្រាបបង្គំសួរព្រះដ៏មានព្រះភាគជាម្ចាស់យើង អំពីរឿងសមណៈ អំពីសង្ខារ និងអំពីព្រះហឫទ័យនៃព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ។ ព្រះអង្គក៏ទ្រង់ទេសនាប្រៀបធៀបគតិលោកនិងគតិធម៌តាមសេចក្ដីពិតថា អាកាសេវ បទំ នត្ថិ សមណោ នត្ថិ ពាហិរោ សង្ខារា សស្សតា នត្ថិ នត្ថិ ពុទ្ធានមិញ្ចិតំ។ សេចក្ដីថា ខាងក្រៅពីពុទ្ធសាសនាមិនមានសមណៈទេ សង្ខារទាំងឡាយមិនដែលទៀតទេ ព្រះពុទ្ធទាំងឡាយមិនមានសេចក្ដីញាប់ញ័រទេ ដូចជាស្នាមជើងដែលមិនមានព្ធដ៏អាកាសដូច្នោះឯង។ ព្រោះអាស្រ័យពុទ្ធភាសិតនេះជាសំអាង បានជាឃើញថាគំនិតដែលសុនក្ខត្តភិក្ខុគិតដូច្នោះ ជាគំនិតយល់ខុសគួររាប់ថា ជាមិច្ឆាទិដ្ឋិពេញទីបាន ព្រោះគិតថ្កោលព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ មិនត្រូវតាមទំនងដែលពិតមែន។ ហេតុនេះបានជា មិច្ឆាទិដ្ឋិគំនិតយល់ឆ្វេង យល់ខុសដូចសុនក្ខត្តលិច្ឆវីនេះជាដើម លោកឲ្យឈ្មោះថា បាប ជាអំពើអាក្រក់ដែលបុគ្គលមិនគួរឲ្យមកប៉ះពាល់ក្នុងចិត្តឡើយ។ បណ្ឌិតទាំងឡាយ លោកឃើញទោសមិច្ឆាទិដ្ឋិដូចពោលមកនេះ បានជាលោកលះបង់ ហើយព្យាយាមធ្វើសម្មាទិដ្ឋិឲ្យកើតឡើង។ ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ឱវាទបាតិមោក្ខ ដោយ៥០០០ឆ្នាំ |
អត្ថបទអ្នកអាចអានបន្ត
